Handreiking Groen in en om de Stad
Het belang van groen in de stad neemt toe door de uitdagingen van klimaatverandering en de woningbouwopgave. Gemeenten moeten bij stadsontwikkeling rekening houden met biodiversiteit, klimaatadaptatie en leefbaarheid. De Handreiking Groen in en om de Stad biedt een integrale ruimtelijke aanpak op verschillende schaalniveaus, zoals straat, buurt, en regio, waarbij de functies van groen centraal staan. Er wordt gestuurd op verschillende kwaliteiten en functies van groen, met harde kwantitatieve en kwalitatieve eisen. De toepassing van de handreiking is vrijwillig. Gemeenten en provincies kunnen hier zelf op hun eigen tempo mee aan de slag.
Minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof hebben de Handreiking Groen in en om de Stad gepubliceerd. Deze handreiking geeft gemeenten en provincies inhoudelijke en procesmatige adviezen om te zorgen dat groen volwaardig wordt meegenomen in planvorming van nieuwe woonwijken (inbreiding en uitbreiding) én het bestaande bebouwde gebied. De handreiking bevat richtlijnen voor de aanleg van groen in de regio en de stad, maar ook in een straat, buurt of wijk. Er staat ook informatie in over de voordelen van groen en het gebruik van de juiste vegetatie. Het stappenplan helpt bij het bepalen van de juiste maatregelen, op het juiste moment, op de juiste plaats. De handreiking geeft daarbij ook voor ontwikkelaars en ontwerpers meer duidelijkheid over de manier van werken aan de opgave voor heel Nederland. Dit signaal sluit aan op de behoefte vanuit domein bouw van Collectief Natuurinclusief.
De handreiking komt bij de voortgangsbrief Groen in en om de stad die de ministers vrijdag 31 mei 2024 naar de Tweede Kamer stuurden. De komende jaren zal de Nederlandse bevolking groeien en daarmee groeit ook de woningbouwopgave. Het is van groot belang dat de bouw van nieuwe woonwijken gebeurt met voldoende ruimte voor groen in en om de stad voor mens, dier en natuur. Groen is belangrijk om elkaar te ontmoeten en geeft ruimte om te spelen of te sporten. Groen en water zorgen daarnaast voor verkoeling. Al het groen en water draagt hieraan bij, van bermen, tuinen en parken tot groene daken. Om dit te ondersteunen werken beide ministers aan de programmatische aanpak Groen in en om de Stad. De uitkomsten van de verkenningen geven het volgende kabinet handvatten om de vervolgaanpak te bepalen.
Wat kun je ermee?
De handreiking biedt gemeenten een goed hulpmiddel om een (nul)scan uit te voeren, die inzicht geeft in de staat van het totale groenareaal van de gemeente, ook in relatie tot het eigen groenbeleid. Dit helpt gemeenten om de volgende groene stap te bepalen. De behoefte aan ondersteuning en de opgave kan tussen de gemeente en provincie verschillen. In de handreiking wordt, daar waar nodig, dit onderscheid gemaakt. Ook onderling tussen gemeenten kan de behoefte verschillen. Zo heeft de ene gemeente tijd en capaciteit beschikbaar om zelf te werken aan eigen specifieke normen, de andere niet of in minder mate. De handreiking kan op maat en flexibel ingezet worden. Er is een mogelijkheid om een eigen invulling te geven aan groenpercentages en (aanvullende) kwalitatieve eisen en/of parameters. Maar men kan ook de standaard borgingssystematiek uit deze handreiking gebruiken.
Voor wie?
De handreiking is bedoeld voor gemeentelijke en provinciale ambtenaren die betrokken zijn bij de groenopgave in en om de stad. Daarnaast is de handreiking ook interessant voor ontwerpers van adviesbureaus, ontwikkelaars, bouwbedrijven, woningcorporaties en groenondernemers. Verder kan het ook interessant zijn voor studenten met een studie gerelateerd aan beleids- en planvorming, ontwerp voor en van de fysieke leefomgeving en vergroening van de stad.
Gemeente Groningen aan de slag met de handreiking
Jacky van Geffen, beleidsmedewerker programma Leefkwaliteit bij de gemeente Groningen is betrokken geweest bij de ontwikkeling van de handreiking. Zij geeft aan dat haar gemeente de handreiking gaat toepassen:
“Het is belangrijk zowel openbaar als privé terrein te vergroenen, om hitte en wateroverlast tegen te gaan en de biodiversiteit en gezondheid van mens en dier te versterken. De gemeente Groningen onderzoekt hoe klimaat- en groennormen kunnen ondersteunen bij het gezonder en klimaatbestendig maken van onze leefomgeving. Een uitdagende puzzel, waarbij de handreiking ondersteunt in het proces. Verder zijn ervaringen van gemeenten waardevolle input voor de verdere uitwerking van de handreiking en het landelijke beleid rondom nationale richtlijnen en normen voor groen in en om de stad.”
Hoe is de handreiking tot stand gekomen?
De handreiking is tot stand gekomen in opdracht van de ministeries van BZK en LNV onder leiding van Arcadis, &Flux en in samenwerking met diverse gemeenten, provincies, groen- en natuurorganisaties en andere betrokken stakeholders. Daarbij is gebruik gemaakt van hun kennis en ervaring en is gecheckt aan welke inhoudelijke behoefte de handreiking moet voldoen.
Status en vervolg
Dit instrument is in een kort tijdsbestek opgesteld en wordt nog verder ontwikkeld, onder andere op basis van de leeragenda. Uiteraard is er ruimte voor feedback van gebruikers voor het optimaliseren van de handreiking. De komende tijd wordt de handreiking daarom verder getest in de praktijk. Gemeenten worden uitgenodigd om met de handreiking aan de slag te gaan! Doel is hieruit te leren: waar lopen we tegenaan? Waar zijn aanscherpingen nodig, etc. Verschillende gemeenten hebben al interesse getoond.
Geïntresseerd in groen in het stedelijk gebied?
Sander praat graag met je verder!