Klimaatadaptieve provinciale infrastructuur
In de afgelopen jaren is er hard gewerkt aan, en veel ervaring opgedaan met, doelvoorschriften voor een klimaatbestendige gebouwde omgeving. Deze doelvoorschriften bieden voornamelijk houvast voor ‘gebied en gebouw’ en nog in mindere mate voor de infrastructuur. Het wordt nu tijd om te onderzoeken of we ook voor klimaatadaptieve provinciale infrastructuur dergelijke doelvoorschriften kunnen en willen formuleren. Deze wens is vanuit provincie Zuid-Holland uitgesproken en wordt ook gedeeld door de provincies Gelderland en Noord-Brabant, die daarom ook participeren in dit proces onder begeleiding van &flux.
Koploper in klimaatadaptatie
Zuid-Holland is ook een koploper op het gebied van klimaatadaptatie. Dat is onder andere gebleken uit het feit dat de provincie initiator en ‘motor’ is geweest van het Convenant Klimaatadaptief Bouwen (Bouw Adaptief) wat de basis heeft gelegd voor de ‘landelijke maatlat voor een groene en klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ die vorig jaar door de departmenten IenW, BZK en LNV is geformuleerd. Hiermee heeft de provincie belangrijke stappen gezet op het klimaatbestendig maken van woningen en de openbare ruimte daar om heen. Tegelijkertijd streeft de provincie niet alleen naar klimaatbestendige woningen maar naar een klimaatbestendige gebouwde omgeving. Infrastructuur maakt hier onderdeel van uit en zowel de landelijke maatlat als de regionale afspraken over klimaatadaptief bouwen bieden nog onvoldoende handvaten om hier structureel vorm aan te geven.
Het is daarom de vraag of en hoe de infrastructuur in Zuid-Holland klimaatbestendig gemaakt kan worden. De ambitie is helder: ook bij extreme weersomstandigheden blijft de provinciale infrastructuur veilig, optimaal inzetbaar, met minimale verkeershinder. Aan het begin van 2024 is daarom een aantal experts vanuit de provincie, afkomstig vanuit verschillende (beleids)afdelingen bij elkaar gekomen om onder begeleiding van &flux met elkaar het gesprek te voeren hoe deze ambitie verwezenlijkt zou kunnen worden. Dit gesprek heeft een aantal heldere doelen en nuttige perspectieven opgeleverd die de basis vormen voor dit traject.
Samenwerking voor duurzame infrastructuur
Het formuleren van definities en doelvoorschriften is een belangrijke stap, en tegelijkertijd ‘slechts’ een eerste stap in het realiseren van de ambitie. Om maximale impact te bereiken is het van belang dat de resultaten van het proces daarna omgezet kunnen worden in daden. En uiteindelijk is de provincie Zuid-Holland niet zelf degene die de infrastructuur aanlegt en onderhoud. En ook niet de enige partij die infrastructuur aanlegt en beheert – de eigen ‘assets’ maken onderdeel uit van een breder infrastructureel systeem en netwerk waarin ook andere overheden een rol hebben.
Daarom is het voor ons vooral van belang om een aanpak te hanteren ‘with the end in mind’. Dat wil zeggen dat we al vanaf het begin nadenken over de vraag wie er straks uitvoering moeten gaan geven aan de uitkomsten van dit proces. Is het voor hen uitvoerbaar, realiseerbaar, beheerbaar, financierbaar?
We werken vanuit twee sporen:
Smalle spoor
Het ‘smalle spoor’ gaat om de klimaatbestendigheid van de infrastructurele ‘assets’: met welke definities en doelvoorschriften kunnen we ervoor zorgen dat nieuwe infrastructuur bestand is tegen optredende weersextremen ten gevolge van klimaatverandering? We opereren daarbij vanuit het besef dat infrastructuur altijd onderdeel uitmaakt van een netwerk van elkaar overlopende, kruisende wegen en/of ‘assets’ van verschillende eigenaren. En dat die verschillende eigenaar idealiter dezelfde uitgangspunten zouden gaan hanteren.
Brede spoor
Het ‘brede spoor’ richt zich op de wisselwerking tussen infrastructuur, de omgeving van deze infrastructuur en haar gebruikers. Hoe kan infrastructuur bijdragen aan een meer klimaatbestendige gebouwde omgeving? Op welke manier kan infrastructuur worden benut om water te sturen of kunnen bijbehorende bermen en groenstroken eventueel bijdragen aan biodiversiteits- of natuurinclusiviteitsdoelen in de bredere omgeving? En welke dilemma’s en keuzes brengt dit met zich mee?
Meer weten over klimaatadaptieve infrastructuur?
Sander praat graag met je verder!