Drinkwaterbesparing: Bouwtafel Waterzuinige Wijken
Samen met meer dan 60 publieke en private partijen werken we aan (nieuwbouw)wijken die slim en zuinig met drinkwater omgaan. Dat is hard nodig, want door klimaatverandering, bevolkingsgroei en de bouw van 900.000 nieuwe woningen tot 2030 staat de drinkwatervoorraad onder druk. De afgelopen periode brachten we bestaande oplossingen in kaart en ontwikkelden we praktische hulpmiddelen. De volgende stap is het vastleggen van duidelijke richtlijnen, het uitvoeren van voorbeeldprojecten en het vergroten van bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak. Zo laten we zien: waterzuinig bouwen kan, en we doen het samen.
De opgave van voldoende drinkwater
Het is niet vanzelfsprekend dat er voldoende drinkwater beschikbaar blijft. Klimaatverandering, demografische ontwikkelingen en economische groei hebben gezorgd voor een toename van het watergebruik in de afgelopen jaren, terwijl de beschikbaarheid van bronnen onder druk staat. Op nationaal niveau wordt aangestuurd op de realisatie van 900.000 nieuwbouwwoningen tot 2030. Het drinkwater om al die woningen op het drinkwaternet aan te sluiten, is niet beschikbaar.
Steeds meer belanghebbenden zijn zich bewust van dit probleem. Dat zijn niet alleen de drinkwaterbedrijven en overheden, maar ook bouwers, ontwikkelaars, installateurs en vele anderen. In al deze sectoren stellen organisaties zich de vraag: wat kunnen we doen? Er is weliswaar een leveringsplicht van drinkwater, maar die is niet zoveel waard als er niets is om te leveren. Daarnaast is de huidige problematiek op het elektriciteitsnet inmiddels algemene kennis en zien we dus wat er kan gebeuren als we te lang wachten met handelen.
Maar hoe los je dit probleem dan op? Eén ding weten we zeker: niemand kan het alleen. En: er is al heel veel mogelijk. En: er gebeurt nog niet genoeg. En: er zijn een heleboel partijen die deze opgave heel scherp op het netvlies hebben en daarmee graag aan de slag gaan.
Samen werken aan oplossingen
Sinds 2023 werken we samen met zo’n 60 publieke en private partijen aan waterzuinig bouwen. We bundelden kennis en krachten, brachten bestaande oplossingen en technieken in beeld en zetten de eerste stappen richting grootschalige voorbeeldwijken. Zo creëren we bewijslast: het kan, we doen het, kom maar kijken.
Deze bewijslast delen we ook met het Nationale plan van aanpak Drinkwaterbesparing vanuit het Rijk. We hebben onze acties uitgezet via drie lijnen: Denken, Doen en Vertellen.
Wat hebben we al gedaan?
De eerste stap was een online Webinar Waterbesparende oplossingen, samen met de Expertgroep Circulair Water.
Webinar Waterbesparende oplossingen
In het Webinar worden de meest voorkomende oplossingen besproken over vijf categorieën waarin besparing op drinkwater mogelijk is. Deze zijn weergegeven in het waterrad.
Tijdens de webinar werd een advies gegeven over welke maatregelen het meest effect hebben in termen van waterbesparingen. Ook is inzichtelijk wat de mogelijke besparing is voor een rijtjeshuis, een twee onder een kap en een appartementsgebouw, evenals de kosten die hierbij komen kijken. Tot slot geeft het webinar een kort overzicht over gezondheidsrichtlijnen waar rekening mee dient te worden gehouden
Werkgroepen
Daarnaast zijn er rapportages en hulpmiddelen ontwikkeld door verschillende werkgroepen:
Waterbesparende maatregelen
Deze werkgroep heeft een overzicht gemaakt van alle mogelijke maatregelen, inclusief waterbesparingspotentieel, kosten en andere aandachtspunten voor aanleg en beheer van de maatregelen;
Financiën
Deze werkgroep heeft mogelijke manieren van bekostiging van de maatregelen inzichtelijk gemaakt;
Juridische eisen en randvoorwaarden
Deze werkgroep onderzocht de huidige wet- en regelgeving rondom drinkwater en (her)gebruik van regen- en grijswater, en heeft inzichtelijk gemaakt waarmee rekening gehouden dient te worden in projecten;
Schaalbare aanpak
Deze werkgroep heeft een stappenplan geschreven voor projecteigenaren om waterzuinig bouwen toe te passen, evenals een hulpmiddel voor deze organisaties om hun ambitie op waterbesparing te bepalen;
Hoe gaan we verder?
De Bouwtafel is inmiddels uitgegroeid tot een landelijk begrip. De menukaart en andere producten worden breed gebruikt en steeds meer partners sluiten zich aan. Op 11 juni 2025 spraken de samenwerkende partijen bestuurlijk af om samen door te pakken. Daarbij werden vier concrete acties benoemd:
- bouwstenen voor waterzuinige woningen zoveel mogelijk toepassen
- de samenwerking voortzetten en nieuwe oplossingen verzamelen
- andere partijen actief uitnodigen om mee te doen
- de Rijksoverheid en andere organisaties betrekken bij opschaling
In de periode 2025–2026 zetten wij samen met de Dutch Green Building Council (DGBC) de volgende stap. De focus verschuift van creatie en verkenning naar lobby, concretisering en implementatie. Dit betekent dat we werken aan:
- een landelijke richtlijn voor Waterzuinige Wijken (normen, kwaliteitseisen en monitoring)
- inzicht in de sturingsmogelijkheden van publieke en private partijen
- het actief betrekken van de bouw- en vastgoedsector via de netwerken van DGBC
- het versterken van bestuurlijk commitment en lobbyactiviteiten
Het doel van deze fase is helder: een gedragen WZW-norm, vastgestelde kwaliteitseisen voor hygiënisch en huishoudwater, een overzicht van sturingsmogelijkheden en een groeiend draagvlak bij marktpartijen. Via voorbeeldprojecten laten we bovendien zien dat waterzuinig bouwen niet alleen mogelijk is, maar ook daadwerkelijk werkt.
Meer informatie over het doel en de activiteiten van de Bouwtafel is te vinden in ons gezamenlijke Activiteitenprogramma. Benieuwd waarom we dit zo aanpakken? Lees dan het bestuurlijk statement waarin dit wordt uitgelegd.
Bij welke andere projecten sluit dit aan?
Dit project sluit aan bij ons thema Klimaatadaptatie, water en groen. Binnen dit thema werken we aan de uitdagingen van een toekomstbestendig watersysteem en voldoende en schoon drinkwater. Wij voelen dat de urgentie hoog is en werken daarom graag samen met alle partijen die een rol spelen in deze opgave. Zo legden we eerder verbinding tussen een aantal drinkwaterbedrijven en bouwketen om samen te werken aan een handelingsperspectief voor een toekomstbestendig drinkwatersysteem.
