Wintersport, water en toekomst
Afgelopen week was een deel van &flux naar Oostenrijk afgereisd voor een korte gezamenlijke wintersport. Goed voor de teambuilding, en fijn voor de skiliefhebbers onder ons. Maar wintersport, past dat wel bij &flux? Werk je dan niet mee aan het met grote sneeuwspuitmachines snel leegzuigen van langzaam gevulde grondwaterlagen?
Watervoetafdruk van wintersport
En inderdaad, daar moesten we wel even in duiken. Wat is de watervoetafdruk van ons skiplezier? We blijken goed te zitten in de omgeving van Sankt Anton. Geen chemische toevoegingen, water dat schoner is dan sneeuw want eerst gezuiverd naar drinkwaterkwaliteit, opgevangen in grote waterbassins dus geen grondwater. Dat wetende, skiede het meteen lekkerder, op sneeuw van water dat niet uit het trage watersysteem is gehaald, niet uit de reserves voor snel-gewin-toepassingen.
Waterreserves in Nederland
In Nederland ging het afgelopen week ook over waterreserves. Er werd een ‘Actieplan beschikbaarheid drinkwaterbronnen’ gelanceerd door het VEWIN, IPO en Min I&W. Wij noemen dit hier het actieplan ‘Drill baby Drill’. Interessant van dit soort voorstellen is wat er níet in staat. Dat drinkwater voor maar een paar procent als drinkwater wordt gebruikt. Over hoe zuiniger omgaan met water ook een strategie kan zijn om de beschikbaarheid van drinkwaterbronnen op de lange termijn te garanderen. En hoe het eigenlijk staat met de trage watersystemen waar Nederland het van moet hebben.
Het ene trage systeem is de rivier met dat, zo zagen we in de alpen, aanvankelijk heerlijk verbluffend blauwe water uit de bergen. Het water van sneeuw en gletsjers. Die oorspronkelijk bron, de vele eeuwen oude gletsjers, dit natuurlijk trage systeem, deze internationale reserve, is straks weg als de gletsjers zijn gesmolten en er minder sneeuw valt. De rivier zoals die bruin Nederland in stroomt, wordt een regenrivier, met meer pieken en meer dalen in de aanvoer dus.
Grondwater dan, dat andere trage systeem, hoe gaan we daarmee om? Deze reserve zakt vanaf de jaren 70 en is aan het vergrijzen; ofwel: grondwater bevat steeds meer soorten en hogere concentraties aan chemische stoffen.
Actieplan Reserve = Reserve
Wat ons betreft, zou er een actieplan mogen komen om de reserve zoveel mogelijk als reserve te zien. Ruimte te houden in het natuurlijk systeem. Niet op zoek te gaan naar maximale ruimte om te pompen, maar maximaal op zoek naar minder water gebruiken. De Belgen
kunnen het, de industrie heeft daar nog nooit zo weinig drinkwater gebruikt, steeds minder water verdwijnt door waterlekken in leidingen en de Vlaming gebruikt slechts 80 liter drinkwater per dag tegen 129 liter door die gekke Hollanders.
1% van al het water op de wereld is zoetwater. 30% van natuurlijke zoetwatergebieden is sinds de jaren 70 verdwenen. Uitsterving van vele soorten die afhankelijk zijn van dit water dreigt. En we blijven pompen.
We zijn het gewend geraakt om op een bepaalde manier te denken. We kunnen het systeem naar ons hand zetten en het actieplan van vorige week legt uit hoe we dit kunnen versnellen. Het is de verkeerde richting op denken. Hoe moet het dan wel?
Denken in toewerken naar minder water gebruik en het ondersteunen van het natuurlijk systeem dat er is, is een transitie in denken van maakbaar naar navolgbaar. En omdat dit cruciaal is voor een duurzaam, toekomstbestendig Nederland, willen we deze transitie als &flux helpen te begeleiden. Wat kan er niet meer? Hoe kan het wel? Hoe kan je waterkwalitiet en gezondheid landbouw laten sturen en niet omgekeerd?
Als &flux werken we met o.a. Vitens, waterschap Vallei en Veluwe en de provincie Gelderland eraan om zowel bij nieuwbouw als bij bestaande bouw waterzuinigheid ‘in het systeem in te bouwen’.
Goed voorbeeld van het natuursysteem denken zie je terug in de aanbevelingen van het Brabantse grondwaterherstelplan ‘Zonder water geen later’ en de daaruit vloeiende Droogteagenda. Op nr. 1 van de maatregelen staat het natuurlijke sponsvermogen van de bodem herstellen. Maar ook het inzetten op minder waterstromen via het riool te laten lopen en het werken aan drinkwaterlandschappen in samenspraak met natuur en landbouw.
Het is ontzettend complex, maar uiteindelijk vaak eenvoudig. Want uiteindelijk gaat het eigenlijk altijd over hetzelfde in toekomstbestendigheid: Hoe herstellen we het natuurlijk systeem zodat we daarmee kunnen samenwerken?
Gepubliceerd: 21 januari 2025
Door: Wietse Visser
