Voedselzekerheid in en voor Zuid-Holland
Nog voordat het nieuwe Kabinet haar landbouwbeleid langs het thema voedselzekerheid vorm gaf, was de provincie Zuid-Holland al op zoek naar haar rol in dit thema. Wat bedoelen we eigenlijk als we over voedselzekerheid praten? Welke grote uitdagingen komen er op ons af en hoed willen we daarop inspelen? Hoe kan de provincie daarin iets betekenen en met wie wil en kan ze dan samenwerken? &flux en DRIFT mogen de provincie begeleiden bij deze belangrijke en nu extra relevante zoektocht!
Voedselzekerheid heeft lange tijd niet op de agenda gestaan in Nederland (en Zuid-Holland). Dat is ook niet zo vreemd want ons voedselsysteem is sinds de naoorlogse intensivering ontzettend robuust geworden.
Toch hebben wij als consumenten de afgelopen jaren de gevolgen gezien van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne, waarmee schaarste in de supermarkten zich voor het eerst in jaren aandiende.
Voedselzekerheid is geen eenvoudig vraagstuk. Het gaat niet alleen om voldoende voedsel, maar ook over voedsel dat gezond en betaalbaar is. Voedselzekerheid is vandaag de dag niet voor alle inwoners van Nederland vanzelfsprekend, met 180.000 mensen die in 2023 hulp van de Voedselbank ontvingen.
Maar ook op andere manieren staat ons voedselsysteem steeds meer onder druk. Vanuit de maatschappij worden er steeds meer vraagtekens gezet bij de milieudruk uit de landbouw, de mate waarin ons voedselsysteem rechtvaardig is (niet ten koste gaat van minder bedeelde regio’s elders) en de grote schaal waarop wij landbouw, tuinbouw en veeteelt bedrijven.
Productie maximaliseren draagt bij aan voedselzekerheid op de korte termijn, maar gaat ten koste van gezonde bodems en veerkrachtige ecosystemen, waardoor voedselzekerheid in de toekomst niet gegarandeerd kan blijven. Ook zijn er nieuwe ontwikkelingen in andere duurzaamheidstransities die effect hebben op het landbouwsysteem, zoals grondstoffenproductie voor biobased bouwen.
Voedselzekerheid moeten we dus uit een systeemperspectief benaderen, niet als apart thema. Immers, al deze omgevingsfactoren hebben directe invloed op de voedselzekerheid.
Er ligt een grote hoeveelheid ruimteclaims op het Zuid-Hollandse landelijk gebied. De landbouw is eigenlijk de enige gebruiker die steeds ruimte inlevert (bijv. voor woningbouw en de aanleg van infrastructuur). Daarbij is de vraag welke ruimteclaim de landbouw zelf legt op het landelijk gebied eigenlijk nooit gesteld, en welke schaal en invulling hierbij noodzakelijk zijn voor voedselzekerheid.
De Provincie beseft dat zij maar één van de spelers in ons voedselsysteem is en zoekt naar haar eigen handelingsperspectief. Door het speelveld, de scenario’s en het handelingsperspectief samen met haar netwerkpartners op te bouwen kan de provincie niet alleen haar eigen handelingen richten, maar wellicht ook samen met andere partners komen tot gedeelde handelingen die nog meer impact genereren.
Gepubliceerd: 19 september 2024
Door: Petrus Postma
