De klimaatadaptieve fopspeen van de grootbanken
Groot nieuws een maand geleden: onze drie grootbanken pleiten voor een klimaatlabel waarmee risico’s op de woningmarkt als gevolg van het veranderende klimaat inzichtelijk worden gemaakt.
Inhoudelijk klopt het betoog natuurlijk. Weersextremen nemen toe. Risico’s dus ook. Het is natuurlijk van belang die inzichtelijk te maken. En jazeker, dat zou wel eens in de waarde van vastgoed tot uiting kunnen komen. Eigenlijk geen nieuws, tot zover. Waarom dan toch het pleidooi voor een ‘label’, vanuit de overheid, maar vooral vormgegeven door “taxateurs, banken en verzekeraars”?
Het privatiseren van winsten en tegelijkertijd het socialiseren van risico is zo oud als de wereld en voor banken een zeer bekend en uitstekend werkend verdienmodel. En precies dat is wat er hier ook aan de hand lijkt te zijn. Nieuwe nationale en zeker ook internationale regelgeving vraagt bedrijven en banken goed te kijken naar hun investeringen, de klimaatimpacts en de klimaatrisico’s. En ja, de toenemende weersextremen als gevolg van klimaatverandering kunnen wel degelijk een risico zijn voor het vastgoed en dus ook de woningen in Nederland. De banken zien dus dat er problemen kunnen ontstaan in hun huishoudboekje: als het onderpand (de woningen dus) op de hypotheken die zij verstrekt hebben, opeens minder waard wordt, en als dat op grote schaal gebeurt, zou de bank nog wel eens een probleem kunnen hebben. Het zou voor banken natuurlijk prettig zijn als dat risico gesocialiseerd kan worden. Oftewel: verschoven kan worden van een probleem voor de bank naar een probleem voor u en mij. Een door de overheid vormgegeven klimaatlabel zou een voor de banken prettig instrument kunnen zijn.
Misschien ben ik wel iets te achterdochtig en zijn de banken oprecht begaan met deze klimaatadaptatie-opgave en de mogelijke consequenties voor eigenaren van woningen. Daarom heb ik hun aanbevelingen nog eens goed doorgenomen.
Het rapport biedt tien inzichten en adviezen. Daarin roepen de banken vooral anderen op om iets te doen en dat is meestal de overheid. Of er staat een advies danwel oproep waarbij het helemaal niet duidelijk is wie de handschoen moet oppakken. Slechts op 1 onderwerp lees ik dat de banken zelf aanbieden om mee te doen: het maken van een klimaatlabel. Dat zou dan in samenspel tussen overheid, verzekeraars, taxateurs, banken en kennisinstellingen vormgegeven kunnen worden. Overwegend financiële partijen dus, wat mij iets zegt over de insteek en het doel daarvan. Niet de opgave lijkt centraal te staan, maar het geld.
Ik zou willen dat onze grootbanken oprecht begaan zouden zijn met de opgave om woningen in Nederland klimaatbestendig te maken. En misschien is het dan een idee als de banken ook voor zichzelf een rol benoemen, en dan bij voorkeur een andere dan dat ze nu aan zichzelf toebedelen. Een idee: misschien is het goed als de banken stoppen met investeren in fossiele sectoren en bedrijven? Want daar ligt uiteindelijk de oorzaak: onze uitstoot. Maar daar zijn deze grootbanken nog niet bepaald voor te porren.
Als je je eigen rol in de oorzaken van deze klimaatadaptatie-opgave onbesproken laat en er tegelijkertijd wel voor pleit om door middel van een klimaatlabel de rekening bij anderen neer te leggen, dan lijkt mij het door de banken bepleitte ‘label’ vooral een grote klimaatadaptieve fopspeen.
Gepubliceerd: 26 maart 2024
Door: Sander van der Wal
